حجم ثبت‌نام ماهانه در صندوق «یکم» طی نیمه دوم امسال، رشد 200 درصدی نسبت به متوسط ثبت‌نام ماهانه در سال اول شروع به کار صندوق، پیدا کرده طوری که این میزان استقبال از سمت تقاضای مصرفی برای سپرده‌گذاری یکساله در صندوق، در حال حاضر «تعهد پرداخت» تسهیلات خرید مسکن را از «ظرفیت» تعیین شده صندوق، فراتر برده و به «3/ 1 برابر حد مجاز پرداخت وام» رسانده است

پیشنهاد به‌کارگیری چهار ابزار به‌عنوان «محرک‌های مضاعف در بازار مسکن»، برای پایان دادن به رشد منفی ارزش افزوده بخش ساختمان، در دستور کار قرار گرفت. نیمه اول امسال به‌رغم رشد اقتصادی 4/ 7 درصدی، ارزش افزوده بخش ساختمان بیش از 10 درصد کاهش یافت. سه مولفه در افت سریالی ارزش افزوده بخش ساختمان (دست‌کم از سال 93 تا کنون) نقش داشته است. مقرر شده، اخذ وام صندوق «یکم» از دو مسیر تسهیل شود و تعهد بانک‌ها در ارائه وام‌های کم‌بهره «ساخت» در هسته فرسوده شهرها نیز به اجرا دربیاید.

بانک عامل بخش مسکن اعلام کرد:تسهیلات پرداختی بانک مسکن در بخش خرید واحد مسکونی در ۹ ماه امسال از نظر مبلغ ۸۱ درصد و از نظر تعداد ۲۶ درصد رشد داشته است.این بانک در ۹ ماه امسال،حدود 3 هزار و 939میلیارد تومان به متقاضیان مسکن تسهیلات خرید پرداخت کرده است که نسبت به ۹ ماه سال گذشته از رشد۸۱ درصدی برخوردار است.در این مدت ۹۳ هزار و ۹۹۵ واحد مسکونی با استفاده از تسهیلات خرید بانک مسکن خریداری شده‌اند که در مقایسه با ۹ ماه سال گذشته ۲۶ درصد رشد داشته است. افزایش دامنه استفاده‌کنندگان از حساب‌های پس‌انداز مسکن، افزایش عمر بنای ساختمان از هفت به ۱۵ سال، پرداخت سقف تسهیلات در شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت به مراکز برخی از استان‌ها و ایجاد امکان پرداخت ۲ فقره تسهیلات خرید یا ساخت واحد مسکونی روی یک پلاک برای زوجین و تغییر ضریب افزایش اقساط پلکانی با هدف کاهش مبلغ اقساط و متعاقب آن کاهش ۱۰ درصدی مبالغ اقساط نسبت به روش پلکانی سالانه، از جمله سیاست‌های تسهیل‌گر بانک در روند تسهیلات اعطایی خرید و ساخت مسکن به شمار می‌رود.همچنین حذف شرط خانه اولی برای متقاضیان دریافت تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم در بافت فرسوده و حذف شرط تعدد ازدواج و تاریخ وقوع عقد در پرداخت تسهیلات خرید و ساخت به زوجین، از دیگر سیاست‌های این بانک برای تسهیل در روند تسهیلات اعطایی محسوب می‌شود.

نوسانات اخیر دلار، فعالان بازار مسکن را با یک «معما» درباره «آینده قیمت ملک تحت تاثیر تحولات بازار ارز» روبه‌رو کرده است؛ به‌طوری که خلأ پاسخ روشن، می‌تواند به عقبگرد معاملات آپارتمان از فضای شکننده پیش‌رونق منجر شود. بررسی‌های مستند به سه پژوهش علمی درباره «معادله ارز در بازار مسکن»، در پاسخ به ابهام موجود در این بازار نشان می‌دهد افزایش قیمت دلار برحسب دامنه رشد و مدت زمان صعود، دو تاثیر «کوتا‌ه‌مدت به شکل معکوس» و «بلند‌مدت به شکل مستقیم» بر متغیرهای بازار ملک از جمله قیمت مسکن دارد. رشد مثبت قیمت دلار در کوتاه‌مدت، اثر روانی بر رفتار تقاضا در بازار مسکن می‌گذارد و باعث جذب تقاضای سرمایه‌ای توسط بازار ارز و در نتیجه، «تضعیف» زمینه سفته‌بازی در معاملات ملک می‌شود. این رابطه در مقطع فعلی که احتمال ورود تقاضای سرمایه‌ای به بازار خرید آپارتمان‌های کوچک –به‌دلیل سطح مناسب قیمت‌ها- وجود دارد، می‌تواند به نفع خریداران مصرفی آپارتمان تمام شود. با این حال، تاثیر بلندمدت و واقعی رشد قیمت دلار در بازار مسکن، از محل «ساخت و ساز» و به شکل اثر مثبت بر «قیمت تمام شده مسکن»‌ ظاهر می‌شود. کارشناسان در عین حال تاکید می‌کنند اثرپذیری مسکن از نوسانات ارز، خفیف و جزئی خواهد بود.

کمیسیون شهرسازی و معماری پارلمان محلی در یک گزارش رسمی نظارتی، عملکرد پنج ساله مدیریت شهری تهران را در اجرای طرح تفصیلی جدید تهران مورد واکاوی قرار داد و اعلام کرد:عملکرد مدیریت شهری تهران در بازار ساخت‌وساز از بابت نحوه صدور مجوزهای ساختمانی، از «کم‌کاری» و «کارکرد مغایر» در مسیر اجرای طرح تفصیلی تهران به‌عنوان تنها نقشه راه ملاک عمل مدیران برای صدور جواز ساخت، حکایت دارد.

بازار دوم معاملات مسکن - خرید و فروش آپارتمان‌های در حال ساخت – تحت‌تاثیر پیچیدگی اجرای قانون پیش‌فروش ساختمان، برای پیش‌‌خریداران غیرقابل‌استفاده شد. اگرچه اجرای قانون، 5 سال پس از تصویب، جزو نیاز ضروری بازار پیش‌خرید بوده، اما بوروکراسی و ابهام در اعمال برخی مفاد این قانون، بازار دوم را به «زیر خط رکود» کشانده است. طی ماه‌های اخیر پیش‌فروشنده‌ها امکان تبلیغات ملکی را از دست دادند و این بازار به‌رغم ظرفیت بالقوه پیش‌فروش، خالی از فایل است. 7 دیوار مقابل بازار پیش‌فروش قرار دارد.

10 ماموریت جدید برای بانک عامل بخش مسکن، با هدف «پایان دادن به خلأ کارگردانی بازار ملک» پیشنهاد شد. نتایج پژوهش درباره آنچه متولی تامین مالی مسکن باید در جریان تغییر ریل از «بانک تجاری» به «بانک توسعه‌ای» انجام دهد، حاکی است بانک، با ابزار منعطف «تسهیلات مسکن» می‌تواند ضمن مدیریت روانی بازار و مداخله در فرآیند مذاکره و تعیین قیمت بین «خریدار و فروشنده»، مسیر معاملات را از نوسانات شدید دور کند. نقش بانک، فراتر از وام‌دهی و تنظیم روابط معاملاتی، تا حد «تغییر الگوی ساخت» قابل گسترش است.

ترافیک تهران به‌خاطر «تشخیص نادرست» علت، با شیب تندی رو به افزایش است و‌ نسخه‌‌ تجویزشده برای مهار ترافیک، چون پاسخگوی نیاز اصلی سفرهای درون‌شهری نبوده، «اثر وارونه» بر حجم عبور و مرور خودروها گذاشته است. متولیان ترافیک «تعداد خودروهای موجود در تهران» را علت بار سنگین تردد عنوان می‌کنند. اما مقایسه «سرانه خودرو» بین تهران و عمده ابرشهرهای جهان که تراکم جمعیتی بالاتر و شبکه بزرگراهی کمتر دارند، نشان می‌دهد در تهران به ازای هر 1000 نفر، 471 خودرو وجود دارد که از «حداقل 500 تا نزدیک 800 خودرو به‌ازای هر 1000 نفر در شهرهای اروپایی، آمریکایی و کشورهای منطقه» پایین‌تر است. «آدرس غلط» درباره منشا ترافیک و غفلت از الگوی موفق ابرشهرهای متراکم در مهار ترافیک، گره تردد در بزرگراه‌های تهران را به‌رغم حجم کمتر خودرو، پیچیده‌تر کرده است. در این میان، «تعجیل» در تکمیل شبکه بزرگراهی آن هم زودتر از آنچه در افق زمانی طرح جامع تهران قید شده است، باعث شده به تناسب افزایش عرصه تردد خودرو، «تحریک» تقاضای سفر با خودروی شخصی اتفاق بیفتد و به‌جای سبک شدن بار تردد، «نرخ استفاده از خودروی شخصی» فراتر از حد معمول افزایش یابد. شهرداران 11 کشور، با توسعه مترو - نیاز اصلی تهران - و ممنوعیت احداث بزرگراه، استفاده از خودرو را کاهش داده‌اند.

رئیس‌ پلیس راهور با حضور در شورای شهر ضمن علت‌یابی ترافیک فلج‌کننده تهران، از چهار عامل تشدیدکننده ترافیک سخن گفت که شامل عدم تناسب ظرفیت معابر با حجم خودروها، توقع بیش از اندازه از پلیس برای کنترل تمام عوامل موثر بر ترافیک، کم‌اثر بودن طرح‌هایی نظیر زوج‌ و فرد در تسهیل ترافیک و نیز تحمیل بار ترافیکی 20 درصدی به تهران ناشی از آمد و شد ساکنان حومه به پایتخت با خودروی شخصی است. یکی از 10 راهکار اورژانسی پلیس برای حل معادله تهران، اخذ «عوارض تردد» از مالکان خودروهای شخصی است.

معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در واکنش به «گلایه‌ مشترک» سازنده‌های مسکن درباره پروسه طولانی مدت صدور پروانه ساختمانی، ضمن اعلام «میانگین انتظار» برای دریافت جواز ساخت و تشریح علت این فرآیند زمانبر، از «خواب دامنه‌دار» بازار ساخت و ساز رمزگشایی کرد.

بازار مسکن آمریکا تحت‌تاثیر «واکنش تقاضای مصرفی به نتیجه انتخابات» با جهش قیمت روبه‌رو شد. شاخص قیمت مسکن در این کشور، پیش از برگزاری انتخابات، همزمان با چرخش محتوای نظرسنجی‌ها به سمت دونالد ترامپ، رکورد افزایشی زد و دست کم به بالاترین سطح در 10 سال اخیر رسید. بررسی‌ها درباره عامل «تب قیمت مسکن» که مطابق چشم‌انداز، در سال 2017 نیز ادامه خواهد داشت، نشان می‌دهد حباب موجود، ناشی از «4 نوع استرس خریداران مصرفی» نسبت به «رئیس‌جمهور فاقد برنامه حمایتی برای بخش مسکن» است. مطابق انتظارات شکل‌گرفته، اقتصاد مسکن در دوره ترامپ با «افزایش هزینه وام مسکن و در نتیجه،‌ دشوار شدن مسیر خرید مسکن» به ضرر خانه‌اولی‌ها رقم می‌خورد. این پیش‌بینی هم‌اکنون رقابت در خرید را به‌وجود آورده است. شاخص قیمت مسکن آمریکا با 2/ 6 درصد رشد در ماه سپتامبر، از نقطه اوج سال 2006 نیز فراتر رفت. برآوردها حاکی است سال آینده، میانگین قیمت مسکن در این کشور 4 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. در حال حاضر با خوش‌بینی سمت عرضه به آینده قیمت مسکن، کمبود خانه فروشی، محسوس شده است. در این میان، انتخاب نامتعارف – جراح مغز و اعصاب - برای پست وزارت مسکن و شهرسازی، نگرانی‌ عمومی را تشدید کرده است.

تسهیلات سه رقمی خرید مسکن اگرچه با «غلبه» بر رکود بازار املاک تهران،‌ رشد دو رقمی حجم معاملات مصرفی را رقم زد، اما از یکسو در برخی استان‌ها به‌دلیل «تقویت نامتعارف» قدرت خرید، قیمت‌ها را دستخوش افزایش محسوس کرد و از سوی دیگر در برخی کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ، «فاقد اثر مثبت» بر تحریک تقاضا بوده است. بررسی‌ها از سه نقص فنی وام مسکن در شهرهای متوقف در رکود حکایت دارد که رفع آنها نیازمند استفاده از ظرفیت سقف شناور تسهیلات – قابلیت تنظیم و انعطاف وام‌ها - است.

دفتر «برنامه اسکان بشر ملل متحد» با انجام نظرسنجی از ساکنان 50 شهر ایران، 15 معیار «شهردار مقبول» را شناسایی کرد. نتایج نظرسنجی از شکاف معنادار بین فعالیت مدیریت شهری و نیاز شهروندان حکایت دارد. پاسخ‌دهندگان با انتقاد از شهرهای «خودرو محور»، آنچه را شهرداران در قالب «تامین رفاه با ساخت بزرگراه»، عنوان می‌کنند، قبول ندارند. «معابر سبز برای پیاده‌روی، شهر کم‌ترافیک، دیجیتال، دسترسی فراگیر به حمل‌ونقل عمومی و فعالیت شفاف شهرداران» از جمله مطالبات شهروندان است.

کم‌کاری سه نهاد مسوول کنترل و نظارت بر ساخت‌و‌ساز بابت اجرای مقررات «بیمه ساخت و گارانتی فروش آپارتمان‌های نوساز» باعث شده خریداران واحدهای «کلید نخورده»، هنگام ورود به ساختمان با یکسری «هزینه پنهان» روبه‌رو شوند. بررسی‌ها درباره تشدید «نواقص» فنی و «خرابی» تاسیسات و تجهیزات به‌کار گرفته‌شده در برخی ساختمان‌های تازه‌ساز حاکی است: این سازه‌ها اگر چه به‌عنوان واحد «آماده مصرف» فروخته می‌شوند، اما برای «قابل استفاده شدن»، حدود یک درصد قیمت فروش، هزینه اضافی به خریدار تحمیل می‌کند.

بررسی گزارش خودآزمایی مدیریت شهری تهران در حوزه شهرسازی و معماری از وجود چهار دست‌انداز در بازار سرمایه‌گذاری‌های ساختمانی خبر می‌دهد. مدیریت شهری پایتخت با تدوین و تصویب برنامه پنج ساله دوم در اواخر سال 92، نقشه راه اداره شهر تهران طی سال‌های 93 تا 97 را طراحی کرد. حالا با گذشت نیمی از راه، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران، گزارشی از عملکرد دو سال ابتدایی شهرداری پایتخت را در شش حوزه ماموریتی منتشر کرده است. بیش از 100 صفحه از این گزارش که به نوعی خودآزمایی شهرداری تهران برای شناسایی میزان انحراف از احکام نقشه پنج‌ساله دوم شهر محسوب می‌شود به حوزه ماموریتی شهرسازی و معماری اختصاص دارد. بررسی احکام اجرا شده یا معطل مانده حوزه شهرسازی و معماری از وجود چهار دست‌انداز بزرگ در مسیر سرمایه‌گذاری ساختمانی در تهران حکایت دارد.

7 نشانه قابل اتکا در بازار مسکن، از فراهم بودن فرصت نسبی خرید برای تقاضای مصرفی حکایت دارد. شرایط فعلی معاملات ملک نشان می‌دهد منافع اقتصادی خریداران مصرفی در حداقل یک فصل باقیمانده از سال 95، هر چند به‌صورت جزئی، بیشتر از دوره رونق، تامین خواهد شد. قوی‌ترین علامت، با لحاظ دوره فعلی -پیش رونق معاملات- «حجم مناسب عرضه ناشی از رسوب واحدهای فروش نرفته زمان رکود» است که در کنار «ریزش قیمت اوراق تسهیلات» و «نبود زمینه سفته‌بازی» متغیرهای بازار ملک را در جهت خرید مصرفی تنظیم کرده است.

شهرداری‌های شهرهای بزرگ اروپایی با همکاری دولت توانسته‌اند از ابزارهای قانونی تحت اختیار خود به نفع بهبود کیفیت هوای شهر استفاده و هفت طرح ترافیکی برای کاهش ازدحام ترافیکی خودروهای شخصی و در نتیجه تصفیه هوای آلوده شهر اجرا کنند. شهرداری‌های اروپایی این طرح‌ها را با کمک دولت و در قالب تنظیم مالیات و عوارضی که دارندگان خودروهای شخصی باید سالانه به دولت مرکزی و محلی بپردازند، طراحی کرده‌اند. اجرای طرح‌هایی نظیر «LEZ» به منظور جلوگیری از تردد خودروهای آلاینده با استاندارهای پایین در مناطق پرترافیک، اخذ عوارض ازدحام از خودروهای شخصی که در مناطق شلوغ شهر تردد می‌کنند، اعمال محدودیت شدید سرعت در معابر درون‌شهری، مدیریت سختگیرانه پارک‌های حاشیه‌ای، اعمال سیاست‌های تشویقی برای استفاده از خودروهای برقی و اجرای مقطعی طرح زوج‌وفرد کمک کرده شهرهای اروپایی با وجود میزبانی انبوهی از خودروها، کیفیت هوای مطلوبی داشته باشند. این تجربه موفق شهرداران اروپایی در مهار هوای سمی شهرهای آلوده از طریق اجرای یک یا همزمان چند طرح مذکور، موجب شده حتی کشورهای آمریکایی و آسیایی نیز از این راه‌حل‌ها برای کاهش آلودگی هوا استفاده کنند. به‌عنوان مثال چین برخی از این طرح‌ها را در شهر پکن که یکی از آلوده‌ترین شهرهای دنیا محسوب می‌شود، عینا اجرا کرده است.

بازار معاملات مسکن در دومین ماه پاییز تحت تاثیر دو فاکتور، چرخش کرد و مجددا در مسیر رشد به سمت فاز رونق قرار گرفت. آخرین داده‌های سامانه رهگیری معاملات مسکن از وضعیت بازار املاک تهران که مربوط به ماه آبان است نشان می‌دهد: حجم فروش آپارتمان در ماه میانی پاییز، بعد از ریزش در مهر، 22 درصد افزایش یافت بدون آنکه قیمت در این فاصله تغییر کند.

مرکز آمار ایران آخرین فرصت برای شرکت جاماندگان از سرشماری نفوس و مسکن سال 95 را اعلام کرد. در حالی که سرشماری نفوس و مسکن سال 95 از روز سوم مهرماه تا اول آذرماه به دو روش اینترنتی و مراجعه حضوری ماموران آمارگیر به و 307 نفر اعلام شد. پیش از این مرکز آمار ایران ثبت نام اینترنتی هشت میلیون و 881‌هزار خانوار را هدف‌گذاری کرده بود که با استقبال مردم از این روش آمارگیری، مشارکت 11 میلیون و 67 هزار و 137 خانوار به ثبت رسید. این در حالی است درب منازل انجام شد، مرکز آمار ایران در جدیدترین اطلاعیه خود درباره سرشماری نفوس و مسکن سال 95 اعلام کرد: «با توجه به پايان زمان اجراي سرشماري به شيوه حضوري و نظر به اينكه برخي از خانوارهاي كشور در سرشماري اينترنتي شركت نكرده و در زمان مراجعه مامور سرشماري نيز در محل سكونت خود حضور نداشته‌اند، به اطلاع هموطنان عزيز مي‌رساند، سامانه سرشماري اينترنتي مجددا به مدت 2 روز از ساعت 8 صبح روز چهارشنبه مورخ 3 آذر 1395 لغايت ساعت 24 روز پنج‌شنبه مورخ 4 آذر 1395 براي دريافت اطلاعات اين خانوار‌ها در دسترس است. لذا از خانوارهاي محترم تقاضا مي‌شود در تاريخ مذكور با مراجعه به اين سامانه به آدرس www.sarshomari95.ir اطلاعات خود را تكميل و با دريافت كد آماري از انجام سرشماري خود اطمينان حاصل کنند.» در فاز اول سرشماری نفوس و مسکن سال 95 که ساعت 24 روز سی‌ام مهرماه به پایان رسید بنا بر اعلام رئیس مرکز آمار، 4/ 46 درصد مردم در سرشماری شرکت کردند که این میزان معادل 11 میلیون و 67 هزار و 137 خانوار با جمعیت 37 میلیون و 171 هزار که فاز دوم سرشماری سال 95 از طریق مراجعه حضوری ماموران آمارگیر به درب منازل از 28 مهرماه تا اول آذرماه انجام شد.

سطح پاییزی «قیمت پیشنهادی» فروش آپارتمان در تهران، اندازه‌گیری شد. میانگین «پیش‌ قیمت» مسکن در 9 منطقه شاخص پایتخت، حاوی سه پیام به اضلاع اصلی بازار معاملات ملک است و نشان می‌دهد هم‌اکنون امکان دریافت «تخفیف دو رقمی» از فروشنده‌ها وجود دارد؛ به‌طوری‌که «قیمت پیشنهادی» اعلام‌شده در فایل‌ها، در فاصله بازاریابی تا توافق نهایی می‌تواند حداقل 10 درصد کاهش یابد و به «قیمت قطعی» در قرارداد، تبدیل شود. کشف رابطه قیمت پیشنهادی فروشنده و قیمت قطعی معاملات، از عامل ثانویه سقوط حجم فروش ملک در مهرماه پرده برداشت.