ارتباط ساخت‌و‌سازهای مسکونی تهران با تسهیلات بانکی، تقریبا قطع است و سازنده‌های پایتخت به ۵ دلیل ترجیح می‌دهند از مسیری غیر از دریافت وام، پروژه‌ها را تامین مالی کنند. سهم پروژه‌های ساختمانی استان تهران از وام‌های پرداختی در ماه‌های اخیر، کمتر از ۲ درصد بوده؛ درحالی‌که حجم استفاده از وام ساخت در برخی استان‌ها چندین برابر تهران است. تعلق نگرفتن وام به پروسه خرید زمین، مهم‌ترین علت عدم استقبال سازنده‌های تهرانی از وام است. الگوی تامین مالی مسکن در سه کشور می‌تواند وام ساخت را احیا کند.

فعالان بخش خصوصی در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی برنامه ملی بازآفرینی شهری را آسیب‌شناسی و ۴ ایراد اساسی این طرح را تشریح کردند.

۹ راهکار معاونت مسکن و ساختمان برای تعادل‌بخشی بازار ملک، در جلسه پنج‌شنبه گذشته وزیر راه و شهرسازی با کارشناسان و صاحبان کسب‌وکارهای ساختمانی تشریح شد. این بسته‌‌ سه طرح قابل اجرا دارد که مهم‌ترین آن راه‌اندازی «بورس مجازی بازار ملک» است. بورس مجازی با تجمیع اطلاعات واحدهای فروشی و عرضه آنها به متقاضیان، عدم‌شفافیت در بازار ملک را کاهش و رقابت برای اعلام قیمت‌های بازارپذیر را افزایش می‌دهد. مشوق‌ برای افزایش عرضه منطبق با الگوی تقاضا و مالیات ضدسوداگری برای بازار زمین نیز دو طرح دیگر است.

دنباله‌روی نرخ اجاره‌بهای آپارتمان از قیمت فروش مسکن موجب شده اجاره تمام شده آپارتمان در تهران نیز دچار رشد محسوس شود.

پیش‌نویس «اصلاح قانون پیش‌فروش ساختمان»، برای بازگشایی یک بازار سه قفله در حوزه معاملات مسکن، آماده شد. متولی بخش مسکن در دولت برای احیای نبض «بازار پیش‌فروش آپارتمان» -که از سال ۸۹ تا کنون به‌خاطر اثر معکوس قانون مصوب مجلس بر روند معاملات این بازار- در وضعیت کما قرار گرفته، لایحه‌ اصلاحی آماده کرده تا بعد از طی فرآیند بررسی در هیات دولت و تصویب نهایی در مجلس، جایگزین قانون قدیمی شود.

بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش خود از وضعیت تحولات بازار مسکن در سه ماهه اول سال ۹۷ از رشد ۸/ ۳۶درصدی میانگین قیمت مسکن، در این بازه زمانی نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.

معاملات خرید مسکن و سطح قیمت آپارتمان‌ها در تهران طی ماه گذشته، دو مسیر متفاوت از هم را طی کردند. کارنامه معاملات ملک در آخرین ماه از بهار ۹۷ نشان می‌دهد به‌رغم کاهش ۳ درصدی حجم خرید واحد مسکونی در تهران نسبت به مدت مشابه پارسال، میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان در همین فاصله، با جهش روبه‌رو شده است. بررسی‌ها درباره جنس معاملات انجام‌شده در خرداد حاکی است سهم خریدهای سرمایه‌ای و معاملات مکرر (سفته‌بازی) در بازار مسکن رشد کرده و در مقابل، تقاضای مصرفی عقب‌نشینی کرده‌ است.

بازار اجاره‌ مسکن در عمده کشورهای دنیا با فشار تقاضا به‌عنوان یک ویژگی مشترک روبه‌رو است اما به‌جز معدود بازارهای اجاره‌نشینی‌، مستاجرها در غالب مناطق شهری جهان، به دو شکل موثر تحت‌حمایت مالی قرار می‌گیرند. بررسی‌ها درباره نحوه پرداخت اجاره‌بها از سوی مستاجرها در کشورهای مختلف نشان می‌دهد هم در کشورهای توسعه‌یافته و هم در کشورهای در حال توسعه، «بانک»‌ها بازیگر سوم بازار اجاره‌نشینی محسوب می‌شوند به‌طوری که خانوارهای دهک متوسط (مستاجرهای معمولی)، در صورت ناتوانی از تامین مبلغ رهن درخواستی موجر، پس از اعتبارسنجی توسط موسسات مالی، «وام ودیعه» دریافت می‌کنند.

واسطه‌های معاملات ملکی شهر تهران از عرضه نسبتا مناسب فایل مربوط به فروش املاک کلنگی در مناطق مختلف شهر تهران خبر دادند.

بررسی قیمت‌های پیشنهادی آپارتمان‌های قدیمی‌ساز با سن بنای بیش از ۱۰ سال نشان می‌دهد بر خلاف رویه معمول بازار مسکن، قیمت بخشی از فایل‌های موجود در بازار بیش از ارزش واقعی بنا بر اساس میانگین قیمت در آخرین معاملات ثبت‌شده پیشنهاد شده است.

وزن آپارتمان‌های دارای متراژ مختلف در بازار عرضه و تقاضای مسکن مشخص شد. بررسی‌ها از آخرین وضعیت «جنس عرضه» و «الگوی تقاضا» در بازار مسکن نشان می‌دهد ساخت‌و‌سازها طی ۱۰ سال گذشته به جای آنکه متناسب با قدرت خرید، به سمت «کاهش مساحت» حرکت کند، خلاف جهت رفتار متقاضیان، «افزایش مساحت» پیدا کرده است. سهم بزرگ‌متراژ‌ها در عرضه مسکن، دو برابر شده اما سهم واحدهای زیر ۸۰ مترمربع، به ۲ درصد رسیده است. این شکاف به سیاست‌گذاری جزیره‌ای در حوزه شهرسازی بدون هماهنگی با تحولات اقتصاد مسکن برمی‌گردد.

تحقیقات میدانی و اظهارات واسطه‌های ملکی شهر تهران از ایجاد دسته‌بندی جدید در بازار معاملات واحدهای مسکونی حکایت دارد.در شرایطی که بازار معاملات واحدهای مسکونی طی دو ماه گذشته با رشد محسوس و قابل توجه سطح قیمت‌های پیشنهادی مواجه شده است تازه‌ترین فایل‌های فروش عرضه شده به بازار معاملات مسکن نشان می‌دهد طبقه‌بندی جدیدی در بازار معاملات مسکن در حال شکل‌گیری است.

۲۰ صاحب‌نظر اقتصاد مسکن با شرکت در نظرسنجی تشریحی ، به ۴ پرسش روز بازار ملک پاسخ دادند. نتایج نظرسنجی درباره علل پرش‌های مکرر قیمت مسکن و همچنین افزایش تقاضای سرمایه‌گذاری در صحنه معاملات ملک نشان می‌دهد ۵ فاکتور از جمله شوک‌های ارزی،‌ نرخ سود بانکی و نوعی نااطمینانی عمومی به آینده اقتصاد باعث رخدادهای اخیر در بازار ملک شده است. تصویری که کارشناسان مسکن درباره وضع موجود و چشم‌انداز تابستانی بازار ارائه کرده‌اند، از «تضعیف قابل‌ملاحظه قدرت وام‌های خرید مسکن در سال‌جاری تحت‌تاثیر رشد بیش از ۲۰ درصدی قیمت‌ها» حکایت دارد و در عین حال حاوی یک هشدار خطاب به سمت عرضه است. خطری که هم‌اکنون رونق معاملات مسکن را تهدید می‌کند، تبعات تکرار رشد شدید قیمت است. آن‌طور که کارشناسان در این نظرسنجی کامنت داده‌اند،‌ افزایش بیشتر قیمت‌ مسکن بازی باخت-باخت را در معاملات رقم می‌زند و نتیجه آن بازگشت زودهنگام رکود به بازار خرید و فروش آپارتمان در تابستان خواهد بود. مهم‌ترین راهکارهای توصیه شده برای کنترل تورم مسکن، بر «سیاست‌گذاری ۴ ضلعی برای آینده بازار، به‌کارگیری اهرم‌های موثر مالیاتی برای مقابله با سفته‌بازی و همچنین انتشار سیگنال‌های مثبت در جامعه برای کاهش تورم انتظاری و تغییر احساس منفی به آینده» تاکید دارد.

حباب‌سنج بازار مسکن با اعلام میزان فاصله بین قیمت‌های فعلی فروش آپارتمان با سطح واقعی، امکان پاسخ به یک ابهام در این بخش را فراهم کرد. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، رابطه بین قیمت و اجاره‌بهای مسکن در طول دوره‌های بلندمدت گذشته همواره در بازه عددی مشخص قرار داشته و این نسبت (P به R) بر حسب وضعیت فاز معاملات ملک –رکود یا رونق معاملاتی- و همچنین متغیرهای کلیدی موثر بر تورم مسکن، در نوسان بوده است.

حامد خانجانی کارشناس ارشد مدیریت ساخت گفت: آیین‌نامه کنترل ساختمان اصلاحیه‌ای بر نحوه کنترل کیفیت ساخت‌و‌ساز و وظایف و مسوولیت سازمان‌ها و عوامل ذی‌ربط است که توسط وزارت راه و شهرسازی در فروردین‌ماه ۹۵ به هیات دولت ارائه شده ولی تاکنون موفق به اخذ مصوبه از دولت نشده است. آیین‌نامه‌ای که با هدف شفافیت‌بخشی و ایجاد تمرکز در مسوولیت کنترل ساختمان، کاهش تعارضات میان شهرداری و سازمان نظام مهندسی، کاهش صوری‌کاری در ارائه خدمات مهندسی و اصلاح وظایف سازمان نظام مهندسی از انجام امور اجرایی و مالی در ساخت‌و‌ساز تدوین شده، به‌دلیل مخالفت ذی‌نفعان از وزارت کشور، شهرداری، سازمان نظام مهندسی و مهندسان ساختمان با گذشت بیش از ۲ سال از طرح در دولت به نتیجه نرسیده است.

بازار خانه‌های «کلیدنخورده» در پایتخت تحت‌تاثیر آرایش جدید خریداران مسکن با دومین سکته معاملاتی طی یک‌سال همراه شد. عوامل فروش «نوساز»ها اخیرا افزایش روزانه سطح «قیمت پیشنهادی» را در پیش گرفته‌اند. این اقدام در کنار سه حرکت دیگر باعث افت بیشتر سهم خانه‌های «تا ۵ سال ساخت» از کل معاملات مسکن و رشد بیش از ۴۰ درصدی حجم فروش «سالخورده»‌ها شده است. خریداران در مواجهه با قیمت‌های نامتعارف واحدهای نوساز، از گزینه‌های جایگزین استفاده می‌کنند. ناظران بازار اما شکل فعلی قیمت‌گذاری توسط عوامل فروش را به زیان رونق می‌دانند

قوانین پشتیبان مالی-حقوقی مستاجران در بسیاری از کشورها مسبوق به سابقه است اما ۱۰ کشور آمریکا، کانادا، انگلیس، آلمان، فرانسه، اتریش، هلند، مالزی، استرالیا، امارات و همچنین برخی دیگر از کشورهای اروپایی مجموعه قوانین و مقرراتی را برای تنظیم بازار اجاره مسکن به‌کار می‌برند که در شکل کلی، سه‌گانه جهانی حمایت از اجاره‌نشین‌ها عنوان می‌شود.

مشاوران املاک مناطق مختلف شهر تهران عنوان می‌کنند افزایش قیمت‌های پیشنهادی از سوی مالکان و سازندگان سبب شده تا دوره جست‌وجو برای خریداران ملک طولانی‌تر شود.

بازار معاملات آپارتمان‌های مسکونی ۱۰۰ تا ۱۵۰ مترمربعی در حالی به نوعی بازار هدف خانه‌دومی‌ها یا خانه‌چندمی‌ها محسوب می‌شود که قیمت آپارتمان‌های نوساز در این بازه مساحتی نیز مانند آپارتمان‌های کوچک‌متراژ و میان‌متراژ به نحو محسوسی افزایش یافته است.

در چند روز اخیر عرضه جدید در بازار آپارتمان‌های نوساز و تازه‌ساز آغاز شده و مالکان وارد بازار مسکن شده‌اند، اما قیمت‌های پیشنهادی آنها به حدی پرت و دور از انتظار است که بعید به نظر می‌رسد معاملاتی با این سطح قیمت انجام شود.