بازار اجاره مسکن نیز همچون بازار معاملات خرید و فروش آپارتمان در تهران، در خواب کرونایی به‌سر می‌برد. اگرچه در بازار اجاره مسکن عموما «رکود» به معنای مطلق کلمه بسیار نادر است و تقریبا در تمام فصول سال حجم قابل‌قبولی از تقاضای اجاره آپارتمان وجود دارد، اما رخداد شیوع کرونا در روزهای اخیر زمینه‌ساز بروز یک رکود سنگین و تمام‌عیار در این بخش از بازار مسکن نیز شده است؛ طوری‌که تعداد معاملات اجاره منعقد شده در طول یک هفته گذشته در اغلب دفاتر مشاور املاک به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.

مشاوران املاک در مناطق مختلف شهر تهران اعلام می‌کنند: بازار جست و جو و معاملات مسکن به دلیل شیوع کرونا تقریبا به حالت نیمه تعطیل در‌آمده است.

دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن یک طرح دومنظوره برای بازار ملک در نظر گرفته است. اجرای این طرح می‌تواند هم سازنده‌ها را از رکود فروش خارج کند و هم به افزایش عرضه مسکن اجاره‌ای منجر شود. براساس این طرح، امکان تهاتر واحدهای تازه‌ساز و ساختمان‌های مسکونی نیمه‌کاره با زمین‌های تحت مالکیت دولت فراهم خواهد شد. متولی مسکن قصد دارد واحدها را به آپارتمان‌های اجاره‌ای تبدیل و به شکل حمایتی روانه بازار اجاره کند. سه نوع واکنش از سمت بسازوبفروش‌ها پیش‌بینی می‌شود.

کف و سقف افزایش مبلغ عوارض ساختمانی برای ساخت‌و‌سازهای مسکونی در سال جدید اعلام شد. مدیریت شهری تهران از بین دست‌کم سه معادله برای تعیین نرخ عوارض پروانه‌های ساختمانی سال ۹۹، روش «افزایش به میزان کمتر از تورم عمومی» را انتخاب کرده است. بر این اساس، سال آینده میانگین هزینه مربوط به عوارض ساخت مسکن در پایتخت بین ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به وضع موجود افزایش پیدا می‌کند. امسال مبلغ عوارض حداقل ۲ بار تغییر کرد.

رکود بازار اجاره مسکن سبب شده قیمت‌گذاری اغلب آپارتمان‌های اجاری توسط موجران به شیوه «قابل تبدیل» صورت گیرد تا مدت انتظار آنها برای انعقاد قرارداد، با این انعطاف کاهش یابد. این قاعده حتی در بازار اجاره آپارتمان‌های نقلی که معمولا در دو سال گذشته، به‌دنبال کاهش قدرت پرداخت مستاجران، در تمام فصول مراجعان زیادی دارد هم حکم می‌کند.

صاحب‌نظران و کارشناسان شهرسازی و اقتصاد مسکن، ۵ راهبرد جدید برای تنظیم بازار زمین و تورم‌زدایی از این بخش را تشریح کردند.

شرایط سرمایه‌گذاری ساختمانی در ۲۲ منطقه با معیار «زمین» بررسی و نقشه کم‌ریسک ساخت و ساز در شهر تهران تشریح شد. بررسی رابطه بین قیمت زمین و مسکن به تفکیک ۲۲ منطقه شهر تهران به شناسایی مناطقی که بیشترین حاشیه سود ساخت و ساز را نصیب سازندگان می‌کند، منجر شده است و در مقابل نشان می‌دهد در حال حاضر ساخت و ساز در کدام مناطق شهر، کمترین حاشیه سود را دارد.

واسطه‌های ملکی می‌گویند بازار اجاره مسکن که از حدود دو ماه قبل کم‌رمق شده، همچنان در خواب زمستانی به سر می‌برد و تعداد قراردادهای اجاره جدید که نزد بنگاه‌ها منعقد می‌شود، بسیار اندک است.

خرید آپارتمان‌های تازه‌ساز «فاقد پایان‌ کار»، پر ریسک‌ترین معامله ملکی محسوب می‌شود که دست‌کم دو زیان بزرگ برای خریداران به همراه دارد. بی‌توجهی نهادهای مسوول کنترل و بازرسی ساخت‌و‌سازهای مسکونی نسبت به کار و رفتار بسازوبفروش‌ها باعث شده دسته‌ای از سازنده‌ها بدون آنکه گواهی بهره‌برداری ساختمان احداث شده را از شهرداری دریافت کنند، واحدها را با بدهی سنگین به شهرداری و همچنین نواقص تجهیزات، روانه بازار کنند. خرید این آپارتمان‌ها، باعث انتقال طلب شهرداری بابت هزینه‌های صدور پایان‌کار از سازنده به خریدار می‌شود.

چهره ساختمان‌ها در محله‌ها و نقاطی از پایتخت که در ضوابط طرح تفصیلی به‌عنوان بافت مسکونی ارزشمند معرفی شده‌اند و خط قرمز پررنگی برای مدل ساخت‌وساز در آنها تعریف شده، به‌طور محسوس تغییر کرده است.

مشاوران املاک از افزایش حجم فایل‌های نوساز عرضه شده به بازار در روزهای پایانی سال خبر می‌دهند. فعالان حوزه خرید و فروش مسکن با توجه به آغاز ماه پایانی سال جاری عنوان می‌کنند: طبق روال هر سال، در هفته‌های پایانی، حجم معاملات خرید و فروش مسکن اندکی افزایش پیدا می‌کند. برخی از سازندگان و عرضه‌کنندگان مسکن با توجه به آنکه بنا دارند پروژه‌های جدید ساختمانی را در سال جدید آغاز کنند تعدادی از فایل‌های نوساز تکمیل شده خود را به بازار عرضه می‌کنند.

مطابق با اعلام مدیر ارشد حوزه شهرسازی در مدیریت شهری پایتخت، از ۲۶ بهمن ماه سال جاری دو استعلام مهم شامل «سازمان آتش‌نشانی» و «فضای سبز» از فرآیند صدور پروانه شهرسازی حذف شدند و همچنین متقاضیان اخذ پروانه ساختمانی نیازی به بارگذاری نقشه معماری در سامانه شهرسازی شهرداری تهران ندارند.

اختلاف درجه رکود ساختمانی در محدوده «تهران قدیم» و سایر مناطق شهری تهران از مهاجرت سرمایه‌گذاران ساختمانی به محله‌های فرسوده جنوب شهر حکایت دارد.

برخی مشاوران املاک در مناطق جنوبی شهر تهران عنوان می‌کنند: قیمت‌گذاری آپارتمان‌های نقلی (کمتر از ۵۰ مترمربع) از سوی مالکان با توجه به وضعیت کنونی بازار قدری عجیب شده است.

بازار «زمین» در تهران مطابق پیش‌بینی‌ها و اطلاعاتی که پیش‌تر فعالان ساختمانی ارائه کرده بودند با «توقف رشد قیمت» روبه‌رو شد. داده‌های مرکز آمار ایران از جزئیات معاملات ملک کلنگی در پایتخت نشان می‌دهد تورم فصلی زمین سرانجام در پاییز از نفس افتاد؛ به‌طوری‌ که این نوع املاک که به‌عنوان زمین معامله می‌شود در پاییز تقریبا با قیمت میانگین تابستان خرید و فروش شدند.

نمایشگر «حباب‌سنج» مسکن در پایتخت پس از کاهش خفیف پاییزی، در ابتدای زمستان مجددا روند صعودی به خود گرفت و از سقف متعارف عبور کرد.

مشاوران املاک در مناطق مختلف شهر تهران عنوان می‌کنند: برخلاف روال سال‌های گذشته که بازار مسکن در ماه‌های پایانی سال با افزایش حجم مراجعات به بنگاه‌های املاک مواجه بود، در سال جاری حجم مراجعات و جست و جو برای جابه‌جایی‌های پایان سال کمتر است.

بهترین تغییر در «وضعیت بد» ۱۰ پارامتر بازار ساخت و فروش مسکن برای «قیمت مصالح ساختمانی» ثبت شد.

با افت محسوس دما در بازار معاملات اجاره مسکن به دلیل کاهش تقاضا برای جابه‌جایی در این بازار ناشی از قرار گرفتن در فصل زمستان،نرخ‌های پیشنهادی اعلامی از سوی موجران برای اجاره مسکن نسبت به ماه‌های قبل به‌طور نسبی تعدیل شده است.

دامنه قیمتی جست‌وجوی عمده متقاضیان مصرفی مسکن که قصد تبدیل به احسن محل سکونت خود را دارند و با فروش اولین خرید ملک مسکونی خود، قصد تبدیل آن به آپارتمان بزرگ‌تر یا نقل مکان به منطقه مطلوب‌تر شهر را دارند، بین یک تا ۲ میلیارد تومان است.