حسن روحانی در مراسم افتتاح بخشی از طرح‌های ملی
وزارت راه و شهرسازی که شامل تحویل بیش از ۵۱هزار واحد مسکونی دولتی‌ساز بود، با اشاره به نیاز سالانه به ساخت حداقل ۵۰۰هزار واحد مسکونی جدید گفت: این مقدار یعنی در عمر چهارساله یک دولت ۲میلیون واحد مسکونی و در دو دولت ۴میلیون واحد مسکونی ساخته شده که هیچ دولتی تاکنون چنین کاری نکرده است.
رئیس دولت دوازدهم یادآور شد: «دولت وظیفه‌ای برای مسکن‌سازی ندارد، اما تسهیلات برعهده دولت است. دولت باید زمین را مهیا و در اعطای وام کمک کند.»
نکته تعجب‌برانگیز این است که دولت در شرایطی به انتقاد از انبوه‌سازی دولتی مسکن (مسکن مهر) که در دولت‌های نهم و دهم کلید خورد و تعهدات آن برای دولت‌های یازدهم و دوازدهم باقی ماند، پرداخته است که خود در دولت دوازدهم طرح مسکن‌سازی دولتی دیگری موسوم به «اقدام ملی مسکن» را در کشور کلید زده و به واسطه آن قرار است ۶۰۰هزار واحد مسکونی بسازد و تحویل واجدان شرایط متقاضی دهد.انتقاد دولت از مسکن‌سازی دولتی در مراسم بهره‌برداری از واحدهای مسکن مهر در صورتی که طرح انبوه‌سازی مسکن دیگری کلید نمی‌خورد، می‌توانست به این معنا باشد که مقامات دولتی به‌طور بنیادی به این باور رسیده‌اند که مسکن‌سازی گلخانه‌ای به شیوه‌ای که در مسکن مهر اجرا شد، پاسخ مناسبی برای نیاز به مسکن نیست و دولت درباره اینکه مدل مذکور مساله خانه‌دار شدن قشر نیازمند مسکن را به‌طور پایدار حل نمی‌کند، آگاهی کامل پیدا کرده است. اما اکنون این اظهارنظر برای کارشناسان تامل‌برانگیز است.روحانی گزارشی هم از برنامه مسکن‌سازی دولتی خود ارائه داد و گفت: ساخت ۵۳۴هزار واحد تحت عنوان طرح اقدام ملی مسکن در دستور کار قرار دارد که از این تعداد برخی زمین‌ها واگذار شده و برخی هم در مرحله تکمیل خدمات بوده و استخدامات آن در حال تکمیل است. رئیس دولت دوازدهم با بیان اینکه ۴۰هزار واحد از این ۵۳۴هزار واحد تکمیل و بهره‌برداری شده و بقیه در حال تکمیل است، گفت: این پروژه مهمی بود که آغاز شده و از امروز به بعد این واحدها به‌طور منظم ماهانه به افتتاح می‌رسند و در اختیار مردم قرار می‌گیرند.
روحانی ادامه داد: در این زمینه دولت مسوولیت سنگینی بر دوش دارد تا تسهیلات مسکن را برای مردم فراهم کند. وقتی کار دولت دوازدهم را شروع کردیم، ناچار بودیم به تعهدی که دولت قبل داده بود، عمل کنیم که یک‌سوم آن تعهد انجام شده و دو سوم آن باقی مانده بود.
وی با اشاره به تعهد دولت برای ساخت ۲میلیون و ۳۰۰هزار واحد مسکن مهر اظهار کرد: ۷۷۰هزار واحد در دولت دهم تکمیل شد که در بخش خدمات ناقص بود. تکمیل این تعهد در محله‌های مسکونی بسیار سخت بود و باید خدمات آن شامل برق، گاز، جاده، مدرسه و سایر خدمات مورد نیاز زندگی روزمره مردم را به انجام برسانیم. رئیس دولت دوازدهم گفت: یکی از وعده‌های وزیر راه به مردم، تحویل مسکن مهر بود که تکمیل شد و رو به پایان است. امیدوارم در روزهای پایانی پرونده جمع شود و مردم بتوانند بر مبنای وعده‌هایی که به آنها داده شده و پول‌هایی که داده‌اند به مسکن برسند.
رئیس‌جمهور در بخش دیگری از اظهارات خود به بیان کارنامه دولت در حوزه نوسازی بافت‌های فرسوده پرداخت و گفت: یکی از تاکیدات دولت، احیای بافت فرسوده و بازآفرینی شهری بود که در این زمینه تلاش زیادی انجام شد و مجموعا ۳۷۵هزار و ۲۳۲واحد در بافت فرسوده احیا شده است.
ارقامی که بالاترین مقام اجرایی دولت از آن به‌عنوان کارنامه نوسازی بافت فرسوده یاد کرد، گویای این است که دولت نمره قبولی در بخش مسکن کسب نکرده است. برابر قانون برنامه ششم توسعه سالانه باید یک‌میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته شود که از این تعداد ۱۰۰هزار واحد باید در بافت‌های فرسوده صورت گیرد. در واقع آن‌طور که روحانی به‌درستی اشاره کرده، وظیفه تسهیل‌گری دولت در ساخت مسکن است و این تنها نسخه موثری است که می‌تواند هم مانع رکود بازار مسکن شود و هم به تحریک ساخت‌وساز متناسب با نیاز اقشار بی‌مسکن منجر شود. در واقع برای تحقق این تیراژ ساخت دولت وظیفه مستقیمی برای ساخت‌وساز ندارد و فقط باید نقش تسهیل‌گر را از طریق اعطای تسهیلات و فراهم‌کردن بستر فعالیت سرمایه‌گذاران ساختمانی ایفا کند.
این درست‌ترین برنامه‌ای است که دولت می‌توانست هم برای تنظیم بازار مسکن و هم برای احیای بافت‌های فرسوده اجرا کند، اما کارنامه ضعیفی که دولت در احیای بافت‌های فرسوده از خود به جا گذاشته، گویای این است که مسیر دیگری به جز تحریک سازندگان برای فعالیت ساختمانی را طی کرده است.
براساس ارقام ذکرشده توسط روحانی، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به‌طور میانگین سالانه حدود ۴۷هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده نوسازی شده که این رقم کمتر از نصف میزانی است که در اسناد و مصوبات بالادست بخش مسکن پیش‌بینی شده است. در واقع این کارنامه نشان می‌دهد در بخش احیای بافت‌های ناکارآمد و نیازمند نوسازی کمتر از ۵۰درصد هدف‌گذاری‌ها در طول ۸سال اخیر محقق شده است.
به نظر می‌رسد با وجود اینکه دولت‌های یازدهم و دوازدهم طعم ناخوشایند پاسخگویی به حجم انبوهی از تعهدات دولت قبل از خود را چشیدند و به‌طور ملموس با مشکلاتی از قبیل اینکه امکان اجرای برنامه‌ها و ابتکارات خود در بخش مسکن را نداشتند، آشنا شدند، باز هم تعهداتی از همان جنس را برای دولت‌های بعد از خود به ارث گذاشته‌اند.