در شرایطی که متولی شناسایی خانه‌های خالی از شناسایی یک میلیون و۱۵۰ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه در شهر تهران خبر داده است و اعلام کرده اطلاعات این واحدها در دسترس متولی دریافت مالیات از این خانه‌ها قرار گرفته است، حدود دو هفته قبل متولی دریافت مالیات از خانه‌های خالی نسبت به نقص اطلاعات اعلام شده در این زمینه واکنش نشان داده و اعلام کرده بود با اطلاعاتی که از سوی متولی شناسایی واحدهای خالی از سکنه در دسترس سازمان امور مالیاتی قرار گرفته است عملا امکان دریافت مالیات از واحدهای خالی وجود ندارد. چرا که متولی شناسایی این واحدها تنها امکان دسترسی متولی دریافت مالیات از مالکان واحدهای خالی از سکنه را به اطلاعات سامانه رهگیری خانه‌های خالی فراهم کرده است و این اطلاعات ناقص است.

به موجب آنچه دو هفته قبل از سوی متولی دریافت مالیات از خانه‌های خالی اعلام شد اطلاعاتی که در سامانه شناسایی خانه‌های خالی در دسترس متولی دریافت مالیات نیز قرار گرفته است فاقد دونوع اطلاعات مهم وضروری برای دریافت مالیات از مالکان واحدهایی است که به‌عنوان خانه‌های خالی شناسایی شده‌اند.

این اطلاعات شامل زمان ساخت واحدها و مدت زمان خالی بودن واحدهاست که به دلیل نقص در اطلاعات سامانه رهگیری خانه‌های خالی، در این سامانه ودر مورد واحدهایی که به‌عنوان واحدهای مسکونی خالی از سکنه معرفی شده‌اند درج نشده است.

بنا بر اعلام متولی دریافت مالیات از خانه‌های خالی از سکنه بدون وجود این اطلاعات عملا امکان دریافت مالیات از خانه‌های خالی وجود ندارد وفرآیند اجرای قانون با مشکلات و اعتراضات زیادی همراه خواهد شد. دریافت مالیات از خانه‌های خالی که قانون آن در سال ۹۴ مصوب شد از همان زمان به دلیل وجود دو مشکل عمده اجرایی نشد. اولین و اصلی‌ترین مشکل، وجود حفره‌های زیاد روی تور مالیاتی خانه‌های خالی بود که به دلیل فراهم کردن امکان فرار مالیاتی عملا اجرای این قانون را غیرممکن می‌کرد. اما اشکال دیگر مربوط به یک مشکل اداری مربوط به شناسایی و گرفتن مالیات از مالکان خانه‌های خالی است که اجرای این قانون را تاکنون به تاخیر انداخته است.

از آنجا که فرآیند دریافت مالیات از خانه‌های خالی یک فرآیند چند دستگاهی است عملا هماهنگی بین دستگاه‌های متولی و مجری این قانون مالیاتی تاکنون با مشکلات زیادی همراه شده وبه‌طور مناسبی محقق نشده است. تا جایی که دو هفته قبل متولی دریافت مالیات از خانه‌های خالی با بیان اینکه لیست اولیه ۱۰۹ هزار خانه خالی در دسترس این نهاد قرار گرفته است، اعلام کرد اگرچه به این سامانه دسترسی داریم و به‌طور مرتب اطلاعات خانه‌های خالی در این سامانه را مشاهده می‌کنیم اما اگر بخواهیم این اطلاعات را برای محاسبه مالیات از خانه‌های خالی مرجع قرار دهیم حتما این اطلاعات باید به‌صورت رسمی با تکمیل نواقص موجود به ما تحویل شود. این در حالی است که از همان ابتدا هماهنگی و همکاری مناسبی از سوی دستگاه‌هایی که باید در جمع‌آوری اطلاعات مربوط به واحدهای مسکونی خالی از سکنه با متولی شناسایی این خانه‌ها همکاری می‌کردند، صورت نگرفت. به همین علت مشکلاتی همچون ثبت دو مالکیت برای یک خانه ناشی از استفاده از اطلاعات سامانه ثبت اسناد از یک سو و سامانه رهگیری معاملات مسکن از سوی دیگر درمورد برخی از واحدها به وقوع پیوست.

از سوی دیگر عملا فرآیند شناسایی واحدهای خالی از سکنه به دلیل عدم همکاری مناسب برخی از دستگاه‌ها به فرآیندی سطحی تبدیل شد و از عملیات شناسایی، به روند خوداظهاری مالکان تغییر وضعیت داد.

از سوی دیگر درحالی که حدود دو هفته قبل متولی دریافت مالیات از خانه‌های خالی از شناسایی ۱۰۸ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه خبر داده بود متولی شناسایی این واحدها روز گذشته اعلام کرد یک میلیون و۱۵۰ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه شناسایی شده است.این موضوع خود به محلی برای بحث تبدیل شده است. اول آنکه آیا آمار ارائه شده مربوط به شناسایی خانه‌های خالی از سکنه آمار مربوط به واحدهایی است که به‌طور قطع به‌عنوان واحد خالی از سکنه شناسایی شده‌اند یا خانه‌هایی است که در فرآیند خوداظهاری برای شناسایی قرار گرفته‌اند؟

دوم آنکه در صورتی که این تعداد واحد مسکونی به‌طور قطع به‌عنوان واحد خالی از سکنه شناسایی شده‌اند، با توجه به اینکه در جریان سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ تعداد کل خانه‌های خالی کشور رقمی بیش از ۲ میلیون و۵۰۰ هزار واحد مسکونی اعلام شد معنای اعلام این آمار کاهش تعداد خانه‌های خالی است؟ در حالی‌که شواهد نشان می‌دهد تعداد خانه‌های خالی ناشی از موج سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری در بازار مسکن در سال‌های ۹۷ و اوج آن در نیمه دوم سال ۹۸ و نیمه اول ۹۹ هم‌اکنون باید افزایش نیز یافته باشد.

سوال بعدی که باید در این زمینه به آن پاسخ داده شود آن است که این تعداد خانه خالی شناسایی شده تنها مربوط به اشخاص حقیقی است یا املاک خالی از سکنه اشخاص حقوقی نیز در این آمار آورده شده است؟ سهم هر کدام از شهرها از این تعداد خانه خالی چه میزان است؟

از سوی دیگر در حالی که حدود دو هفته قبل متولی دریافت مالیات از خانه‌های خالی اعلام کرده بود تنها اطلاعات مربوط به ۱۰۸ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه در سامانه رهگیری این واحدها در دسترس آنها قرار دارد چگونه طی دو هفته آمار این واحدها ۱۵ برابر شده است؟

همه اینها سوالاتی است که باید از سوی متولی شناسایی خانه‌های خالی به شفافیت وصراحت پاسخ داده شود. با این حال شواهد نشان می‌دهد در شرایط و وضعیت فعلی باز هم عملا امکان دریافت مالیات از خانه‌های خالی وجود ندارد، هر چند در صورت اجرای قانون از آنجا که در فرآیند دریافت این مالیات راه فرارهای زیادی برای ملاکان اصلی قرار داده شده است این مالیات عملا بعید است که به هدف یا هدف‌های اصلی اصابت کند.