شورای هماهنگی مسکن روز گذشته ضمن موافقت با طرح «خرید اعتباری تجهیزات و مصالح ساختمانی» توسط سازندگان مسکن با واسطه بانک عامل بخش مسکن، مصوب کرد مدل عملیاتی این طرح حداکثر تا پایان هفته جاری تهیه و اجرای این طرح به‌زودی آغاز شود. طرح خرید اعتباری مصالح و تجهیزات ساختمانی توسط سازنده‌های مسکن با واسطه بانک عامل بخش مسکن روز گذشته در چهارمین نشست شورای هماهنگی مسکن به ریاست وزیر راه و شهرسازی و با حضور معاونان وی در حوزه مسکن، مدیرعامل بانک عامل بخش مسکن و برخی دیگر از مسوولان حوزه مسکن همچون رئیس و معاون امور مسکن بنیاد مسکن برای اجرا در آینده نزدیک مورد موافقت قرار گرفت. مطابق گزارش ارائه شده در این نشست ایجاد امکان خرید غیرنقدی و اعتباری مصالح ساختمانی هم‌اکنون یکی از درخواست‌های اصلی سازندگان و نیازهای اساسی حوزه ساخت مسکن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این طرح دست‌کم حاوی ۹ قابلیت عمده هم به نفع تولیدکننده مصالح ساختمانی و هم به نفع سازنده‌ها و سرمایه‌گذاران ساختمانی است که براساس تاکید وزیر راه و شهرسازی قرار است مدل عملیاتی آن از سوی بانک پرداخت‌کننده تسهیلات و همچنین بنیاد مسکن به‌عنوان پیشنهاد دهنده این طرح با نظارت معاونت مسکن وساختمان وزارت راه و شهرسازی نهایی شود تا بتوان اجرای آن را به زودی آغاز کرد.
در شرایط فعلی که به دلیل جهش قابل توجه قیمت مصالح ساختمانی و همچنین وجود یک نگرانی عمده از بابت افزایش مجدد قیمت‌ها در ماه‌های آینده، برخی از سازنده‌ها در انتظار تثبیت قیمت مصالح یا به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن روندهای پیش‌رو عملا حاضر به پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری‌های جدید ساختمانی نیستند، ایجاد امکان خرید اعتباری و غیر نقدی مصالح ساختمانی در نقش کارت خروج بازار ساخت و ساز از رکود موقت عمل خواهد کرد. هم‌اکنون تامین منابع نقدی برای خرید مصالح ساختمانی نیازمند اختصاص حجم قابل توجهی از سرمایه در گردش سازنده‌ها به این امر است؛ نقدینگی مورد نیاز برای تامین مصالح بعد از قیمت زمین هزینه‌برترین جزء فعالیت‌های ساختمانی است که به خصوص از ابتدای سال جاری تاکنون تحت تاثیر جهش‌های ارزی به شدت افزایش یافته است؛ مطابق با برآوردهای صورت گرفته هم‌اکنون میانگین قیمت انواع مصالح و تجهیزات ساختمانی در شهرها به‌طور متوسط بین ۴۵ تا ۵۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است؛ این در حالی است که میزان رشد قیمت برخی مصالح وتجهیزات ساختمانی وارداتی به دلیل نوسانات ارزی به مراتب بیش از این میزان بوده است. همچنین بر اساس آخرین آمار رسمی از قیمت مصالح ساختمانی، شاخص قیمت مصالح ساختمانی در شهرتهران تابستان امسال در مقایسه با تابستان سال گذشته ۵/ ۱ برابر افزایش یافته است. این در حالی است که شاخص قیمت مصالح از بهار ۹۲ تا بهار ۹۶ تقریبا نوسان محسوسی نداشته است. در قالب این طرح بانک پرداخت‌کننده تسهیلات مسکن به‌عنوان نهاد واسط بین تولیدکننده مصالح و سازندگان مسکن قرار می‌گیرد و به واسطه ارائه برخی ضمانت‌ها وتضمین تعهدات طرفین، امکان خرید وفروش غیرنقدی مصالح ساختمانی را برای هر دو سمت معامله فراهم می‌کند. در واقع این طرح به نوعی شکل متفاوت ارائه تسهیلات ساخت مسکن به سازندگان است و نوعی تسهیلات متفاوت تلقی می‌شود که به سمت عرضه مسکن ارائه می‌شود؛ این تسهیلات الزاما به وام یا منابع نقدی بانک وابسته نیست؛ بلکه از دو طریق می‌تواند منجر به تسهیل شرایط ساخت مسکن برای سمت عرضه واحدهای مسکونی شود؛ بانک پرداخت‌کننده تسهیلات در قالب این طرح یا از طریق پرداخت بخشی از بهای معامله به تولیدکننده مصالح ساختمانی و ایجاد امکان تسویه حساب برای سازندگان در مدت زمان معین، امکان خرید اعتباری و غیرنقدی مصالح را برای آنها فراهم می‌کند یا صرفا با تضمین تعهدات سازنده نسبت به پرداخت اقساط خرید مصالح به تولیدکنندهها، منجر به ایجاد یک کانال رسمی برای معاملات اعتباری مصالح وتجهیزات ساختمانی می‌شود. جزئیات این طرح نشان می‌دهد با اجرای این طرح نیاز دست‌کم یکساله سازنده‌ها وسرمایه‌گذاران ساختمانی به مصالح ساختمانی بدون نیاز به پرداخت یکجای هزینه خرید مصالح برای ساخت وسازها تامین خواهد شد. همین موضوع مشوق مهم و موثری برای آغاز پروژه‌های ساختمانی جدید به واسطه اجرای این مدل محسوب می‌شود.
همچنین در صورت اجرای این طرح نوعی بازار دوم برای معامله وعرضه مصالح و تجهیزات ساختمانی شکل می‌گیرد؛ بازار اول در واقع همان بازار خرید وفروش نقدی مصالح ساختمانی بدون اتصال مستقیم سازنده‌ها به تولیدکننده از طریق واسطه‌های فعال در بازار مصالح ساختمانی است اما بازار دوم بازاری است که در آن خرید مصالح به‌صورت غیرنقدی و اعتباری از طریق اتصال مستقیم سازنده‌ها با تولیدکننده‌های مصالح ساختمانی با ضمانت بانک پرداخت‌کننده تسهیلات مسکن انجام می‌شود. در شرایط فعلی نیز خرید غیرنقدی در بازار مصالح ساختمانی انجام می‌شود اما تاکنون این گونه خریدهای اعتباری از یک مجرای رسمی با واسطه نهاد تضمین‌کننده برخوردار نبوده است. حضور ضلع سوم در نقش تضمین‌کننده تعهدات طرفین در بازار معاملات اعتباری مصالح ساختمانی منجر به شکل‌گیری یک کانال رسمی برای خرید و فروش مصالح بین سازنده‌ها و تولید‌کنندگان می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرای این طرح دست‌کم ۹ قابلیت عمده برای سمت عرضه و تقاضای مصالح ساختمانی و همچنین کل بازار مسکن واقتصاد کشور خواهد داشت. «ایجاد امکان خرید مصالح وتجهیزات ساختمانی بدون نیاز به پرداخت نقدی» در شرایط فعلی که سازنده‌ها با تنگنای مالی ناشی از جهش قیمت مصالح مواجهند، اولین قابلیت این طرح محسوب می‌شود. هم‌اکنون سازنده‌ها برای خرید مصالح مورد نیاز پروژه‌های ساختمانی نیاز به اختصاص حجم قابل توجهی از منابع نقدی و سرمایه در گردش خود دارند که اجرای این طرح کمک بزرگی به آنها محسوب می‌شود. «امکان پیش‌خرید(خرید بلندمدت) مصالح ساختمانی» دومین قابلیت اجرای این طرح است؛ سازنده‌ها می‌توانند به واسطه اجرای این طرح، کل نیاز خود به مصالح ساختمانی را برای اجرای پروژه‌ها دست‌کم به مدت یک سال پیش‌خرید و تامین کنند و در حین اجرای عملیات ساختمانی نگرانی از بابت تامین مصالح ونوسانات قیمتی احتمالی نداشته باشند.
در وهله سوم، «کاهش میزان سرمایه در گردش مورد نیاز برای شروع پروژه‌های ساختمانی»، از دیگر مزایای اجرای این طرح به شمار می‌رود؛ سازنده‌ها به دلیل وجود امکان خرید اعتباری مصالح ساختمانی با میزان کمتری از منابع نقدی و سرمایه در گردش قادر به شروع پروژه‌های جدید خواهند بود. «ایجاد تحرک در صنایع بالادست» در مقطع زمانی فعلی که بازار ساخت و ساز در وضعیت رکود موقت قرار گرفته است از دیگر محاسن اجرای این طرح محسوب می‌شود؛ به واسطه ارتباط بخش مسکن با تعداد قابل توجهی از صنایع بالادست، ایجاد تحرک در بازار ساخت وساز منجر به فعال شدن سایر صنایع مرتبط خواهد شد. «ایجاد امکان خرید مصالح ساختمانی با قیمت مقطوع برای پروژه‌های آتی و حتی پایین‌تر از نرخ روز به‌خاطر سفارش در تیراژ بالا» از دیگر مزیت‌های این طرح است. از آنجا که با اجرای این طرح حجم قابل توجهی از مصالح مورد نیاز سازندگان به‌صورت انبوه وعمده و بدون واسطه دلالان مصالح ساختمانی به تولیدکنندهها سفارش داده می‌شود قیمت تمام‌شده مصالح برای سازنده‌ها به مراتب کمتر از خرید نقدی از بازار اول، خواهد بود. «رفع دغدغه نوسانی شدن قیمت‌ها برای سازنده‌ها» به واسطه ایجاد امکان پیش‌خرید و خرید انبوه با قیمت مقطوع ششمین قابلیت اجرای این طرح است. همچنین تولیدکنندهها نیز امکان پیش‌بینی جریان نقدی ناشی از فروش مصالح به سازنده‌ها را در قالب اجرای این طرح به دست خواهند آورد؛ اجرای این طرح در وهله هشتم همچنین مانع از انحراف منابع بانکی مختص بخش مسکن به سمت بازارهای سفته‌بازی و غیربخشی می‌شود. قابلیت دیگر اجرای این طرح امکان تامین منابع مالی آن از طریق گردش حساب سازنده‌ها نزد بانک عامل یا اختصاص بخشی از منابع تسهیلات ساخت مسکن برای ایجاد بازار دوم معاملات مصالح ساختمانی(خرید اعتباری مصالح) است.