اواخر سال گذشته، شورای‌عالی بورس مجوز اولیه راه‌اندازی بازار رهن ثانویه مسکن را صادر کرد که به موجب این مجوز قرار شد نهادهای حسابرسی مدارک لازم برای راه‌اندازی این بازار را تکمیل کنند.
سازمان بورس و اوراق بهادار در یک گزارش رسمی از صدور مدارک تکمیلی برای راه‌اندازی این بازار خبر داد که براساس این اعلام، در روزهای آینده نماد اوراق بهادار رهنی مسکن در بازار سرمایه –سازمان بورس – باز می‌شود.
در قالب این بازار، در فاز اول 300 میلیارد تومان اوراق رهنی به فروش می‌رسد که با فروش این اوراق که به پشتوانه تسهیلات خرید مسکن پرداخت شده از جانب بانک مسکن منتشر شده، منابع مالی تازه در اختیار بانک مسکن قرار می‌گیرد تا با استفاده از آن بتواند تسهیلات ثانویه (وام‌های جدید) را به متقاضیان مسکن پرداخت کند.
به این ترتیب همه مجوزهایی که لازم بود برای راه‌اندازی بازار رهن ثانویه در شورای‌عالی بورس، نهادهای حسابرسی و سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شود، هم‌اکنون برای راه‌اندازی بازار رهن ثانویه در اختیار گروه مالی بانک مسکن قرار گرفته است.
با صدور این مجوزها، انتظار می‌رود نماد اوراق بهادار رهنی مسکن طی روزهای پیش‌رو در بازار بورس گشایش یابد.
سازمان بورس و اوراق بهادار در گزارش رسمی خود از تکمیل مدارک راه‌اندازی بازار رهن ثانویه مسکن، اعلام کرد: مجوز انتشار اولین اوراق رهنی (MBS) با هدف ایجاد تحرک در بخش مسکن از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شد.
در این گزارش آمده است: به منظور تحقق بخشیدن به هدف تامین مالی بنگاه‌های بزرگ از طریق بازار سرمایه و افزایش سطح نقد شوندگی و در راستای جامه‌عمل پوشاندن به سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، برنامه ششم توسعه و با هدف افزایش سهم موثر بازار سرمایه در جهت توسعه سرمایه‌گذاری، سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز انتشار 300 میلیارد تومان اوراق رهنی را به‌عنوان جدیدترین ابزار مالی در بازار سرمایه صادر کرد.
این اوراق که طی روزهای آینده در بازار سرمایه معامله خواهد شد با هدف خروج بازار مسکن از رکود و ایجاد تحرک در این بخش منتشر می‌شود.
با صدور این مجوز بانک مسکن می‌تواند مطالبات خود را در قالب فروش آنها به نهاد واسط در دستور کار قرار داده و سود حاصل از آن را به دارندگان اوراق رهنی اختصاص دهد.
براساس این گزارش پس از صدور مجوز و موافقت اصولی با انتشار اوراق رهنی به منظورتامین مالی بانک مسکن از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، اوراق رهنی بانک مسکن به منظور اعطای تسهیلات جدید و افزایش نقش این بانک در تامین مالی مسکن، منتشر خواهد شد.
سود اوراق رهنی؛ 5/ 18 درصد
بر مبنای اعلام سازمان بورس، قیمت اسمی هر فقره اوراق بهادار رهنی 100 هزار تومان است که با نرخ 5/ 18 درصد تعیین شده و سود این اوراق هر سه ماه یکبار از تاریخ انتشار آن
پرداخت می‌شود.
این در حالی است که دوره عمر این اوراق 2 ساله بوده و بانی، ضامن و عامل وصول آن، بانک مسکن و امین آن سازمان حسابرسی است. همچنین مطالبات رهنی مربوط به این اوراق مربوط به بیش از 49 هزار پرونده تسهیلات فروش اقساطی خرید مسکن با 144 قسط و نرخ 13 تا 15 درصد است.
این در حالی است که میانگین مبلغ تسهیلات اولیه حدود 20 میلیون و500 هزار تومان است و بین 105 تا 119 ماه تا سررسید هر یک از این مطالبات زمان باقی‌مانده است.
همچنین طبق مفاد قراردادهای مبنای مطالبات رهنی، اجازه انتقال مطالبات رهنی به غیر، برای بانک مسکن وجود دارد. و بر مبنای تعریف سازمان بورس و اوراق بهادار، اوراق رهنی، اوراق بهاداری است که به منظور خرید مطالبات رهنی توسط ناشر منتشر می‌شود.
مطالبات رهنی شامل مطالبات مدت‌دار اشخاص حقوقی ناشی از قراردادهای مبادله‌ای از قبیل فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک و جعاله است که دارای وثیقه رهنی است. از جمله مزایای انتشار این اوراق می‌توان به تحرک بخشی به اقتصاد در حوزه مسکن، بهبود نسبت کفایت سرمایه بانک، افزایش سودآوری، بهبود نسبت‌های مالی، خارج‌کردن دارایی‌های بانک‌ها از ترازنامه و بهبود ترکیب دارایی‌ها اشاره کرد.
این در حالی است که اوراق مذکور قابل خرید وفروش در بازار ثانویه هستند؛ به این معنا که صاحبان این اوراق می‌توانند سهم خود را به قیمت بازار به خریدار ثانویه به‌فروش برسانند.
در واقع این اوراق در بورس یا بازارهای خارج از بورس قابل معامله هستند.
بر این اساس، انتشار اوراق بهادار رهنی یا همان فرآیند «تبدیل به اوراق بهادار کردن دارایی‌های مالی بانک ها»، یعنی تبدیل دارایی‌های مالی با نقدشوندگی پایین مانند وام رهنی به اوراق بهادار قابل معامله در بازار، به‌عنوان یکی از روش‌های نوین تامین مالی به کمک بانک‌ها می‌آید. بانک‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین واسطه‌های مالی با انتشار این اوراق می‌توانند توان کافی را برای اعطای تسهیلات جدید به متقاضیان وام به پشتوانه تسهیلات اولیه به‌دست آورند.