زاها محمد حدید، معمار مشهور عصر حاضر جهان 12 فروردین بهدلیل عارضه قلبی درگذشت اما سبک متفاوت این معمار متولد عراق در طراحی سازههای بزرگ و خاص در دنیا، نام او را در تاریخ معماری ماندگار خواهد کرد.
زاها حدید بیشک موفقترین معمار زن جهان بود و مرگ وی نهتنها مرگ یک معمار تاثیرگذار بود، بلکه از دست دادن یکی از موفقترین زنان تاریخ را نیز رقم زد. او اولین زن و اولین مسلمانی بود که جایزه نوبل معماری، (پریتزکرز) را در سال 2004 دریافت کرد و جزو «استارکیتکت»های (ستارههای معماری) زمان خود به حساب میآید. استارکیتکت در واقع معماران مشهور و مورد تحسین منتقدان هستند که آثار متفاوتی را در معماری خلق کردهاند. او در دو سال پیاپی 2011 و 2012، جایزه «استرلینگ» را از طرف استودیوی سلطنتی معماران انگلیس دریافت کرد، این جایزه هر ساله به معمارانی تعلق میگیرد که بیشترین تاثیر را در ارتقا و تکامل معماری در دنیا داشتهاند. در سال 2012 به رتبه «دیم کامندر»، رتبه بانوی امپراتوری در انگلیس رسید و از آن پس «دیم زاها» نامیده شد و در سال 2016 باز هم اولین زنی بود که مدال طلای استودیوی سلطنتی معماران انگلیس را دریافت کرد. مدالی بینالمللی که با در نظر گرفتن تمامی طراحیهای یک معمار و تاثیر آنها بر جهان طراحی اعطا میشود. این معمار با طراحی ساختمانها و موزههای «پویا نئو-آیندهگرا»، فرمهای چند پرسپکتیوی منحنی شکلش در طراحیهای صنعتی و هندسههای فراکتال بهکار گرفته شده در طرحهایش به نام «ملکه منحنی» معروف شده است. هندسه فراکتال یعنی شکلهایی سرتاسر نامنظم مانند شکلی خرد شده و شکسته که در همه مقیاسها و از هر فاصلهای یکسان دیده میشوند. او در پروژههایش با بهرهگیری از مفاهیم فضایی، الگوهای جدیدی را بهوجود میآورد و طرحهایش جدا از مناظر اطرافش نیست. در واقع او فقط ساختمان را طراحی نمیکرد بلکه آثارش پیوند زیباشناسانه و جدیدی با مناظر شهری ایجاد میکرد. این نگاه نو در تمامی آثار او از طراحی شهری تا طراحی مبلمان و جواهرات به چشم میخورد.
از کارهای مشهور او میتوان به ساختمان «ب. ام.و» در لایپزیک آلمان و مرکز ورزشهای المپیک لندن، موزه کناررودخانه در گلاسکو و استادیوم جامجهانی فوتبال سال2022 الوکره در قطر اشاره کرد. او اخیرا به همراه گروهی از معماران استارکیتکت حرکتی را در طراحی به نام انقلاب بافتههای از پیش ساخته شده پاویونها و خانهها به راه انداختند که هدفشان بهرهبرداری از مزایای سازههای پیشساخته است. این مزایا شامل کاهش هزینههای ساختوساز و کمکردن مصالح ساختمانی میشود و در نهایت باعث ایجاد طرحهای معماری آرمانگرایانه با هزینه کمتر است که قابلیت جابهجایی به تمام نقاط دنیا را داشتهباشند و این باعث میشود تمام مردم دنیا با پرداخت هزینه کمتر بتوانند از طرحهای برجستهترین معماران دنیا بهرهمند شوند. زاها حدید به همراه معمار دیگری به نام پاتریک شوماخر، پاویون مدرن ولو داینینگ (Volu Dining) را در راستای اهداف این انقلاب طراحی کرده است که برای اولینبار در نمایشگاهی در میامی بهعنوان اولین طرح از مجموعه پیشساخته در معرض نمایش قرار گرفت. ساختار طرح، خطوط منحنی بسیاری دارد و در فرآیندی دیجیتالی و خلاق برای از بین بردن محدودیتهای ساخت، طراحی شده است. این طرح روندی قابل تکرار و فرمپذیر دارد و امکان گسترش را در فرمهای متنوعی فراهم میکند. در این طراحی، متریالهای غیرضروری حذف شدهاند و راهکار سبکتری را براساس منطق سازهای ارگانیک، مانند آنچه در طبیعت موجود است، از نظر سازهای ایجاد کردهاند. پاویون از یکسری نوارهای ساختاری تشکیل شده است که حول یک ستون فقرات گردهم جمع شده و به سمت بالا میروند و در آنجا گسترده میشوند.