خداحافظی با مبادله غیررسمی تسهیلات‌ مسکن؟
تغییر ذائقه در وام خرید‌ مسکن
محدودیت‌‌های جدید در انتقال وام خرید مسکن، انتفاع از معامله این تسهیلات را کاهش داده است
جزئیات نحوه پرداخت وام 20میلیونی
بهشاد بهرامی- در آستانه رونمایی از 20 میلیون تومان وام خرید مسکن، شرایط در بازار غیررسمی خرید‌وفروش وام، انتفاع از این تسهیلات را کاهش داده و ذائقه متقاضیان مسکن را از «وام بانکی» به «اوراقی که بدون سپرده‌ گذاری، قابلیت نقد شوندگی دارد» تغییر داده است.
اعمال محدودیت‌های جدید در تنها آزادراهی که بانک‌ های منع شده از پرداخت وام خرید مسکن را به متقاضیان این تسهیلات، وصل می‌کند، باعث انصراف از مبادله وام شده طوری که در حال حاضر «اوراق 20 میلیون تومانی» به تنها گزینه امن برای تقویت قدرت خرید مسکن تبدیل شده است. تا پیش از این، تنها چالش در بازار غیررسمی خرید و فروش وام مسکن، انتقال وکالتی امتیاز وام و خرید وکالتی ملک ‌مسکونی بود که ریسک خانه ‌دار شدن را برای متقاضی وام افزایش می‌داد، اما اخیرا به دلیل تدابیر سخت‌گیرانه برای بازپرداخت تسهیلات، رغبت صاحبان وام به فروش کاهش پیدا کرده و در طرف مقابل، بخاطر نرخ سود بالای این تسهیلات، میل به خرید نیز کم شده است. دلالان وام مسکن با اشاره به اینکه هر نوع تاخیر در پرداخت اقساط تسهیلات از جانب خریدار وام، مستقیم متوجه فروشنده وام می‌شود و بانک‌ها به واسطه تعهدی که از صاحب اولیه تسهیلات می‌گیرند اجازه دارند از حساب او اقساط را تسویه کنند، می‌گویند: افرادی که به عنوان گروه‌های خاص اجازه دریافت رسمی تسهیلات خرید مسکن از بانک‌ها را دارند اکنون از فروش تسهیلات منصرف شده‌اند.
در سال جاری محدود شدن با وجود نرخ سود عقود مبادله‌ای به 12 درصد و عقود مشارکتی تا سقف 17 درصد در بسته پولی بانک مرکزی، نرخ سود وام خرید مسکن بانک‌های دولتی به حداقل 14 درصد و برای بانک‌های خصوصی به 24 درصد رسیده است این نرخ‌ها، هزینه اخذ تسهیلات را برای متقاضی افزایش داده است. این در حالی است که ابتکار سال گذشته بانک‌ مسکن در ایجاد بازار واسطه‌ای رسمی برای خرید‌وفروش امتیاز 20 میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن در قالب «اوراق»، اکنون به تنها نقطه اتکای خریداران مسکن تبدیل شده است.
براساس این گزارش، قیمت خرید اوراق 20 میلیونی حدود 3 میلیون و 300 هزار تومان است که با توجه به نرخ سود 12 درصدی آن و اینکه برای دریافت این تسهیلات نیازی به سپرده‌گذاری وجود ندارد، عمده تقاضای تسهیلات خرید مسکن به این سمت متمایل شده است.
در بازار غیررسمی وام ‌مسکن، تسهیلات 18 میلیونی عملا کارآیی خود را از دست داده است و افرادی که در این حد نیاز به وام دارند، خرید اوراق را در دستور کار قرار می‌دهند.
همچنین تسهیلات خرید مسکن مربوط به بانک‌های خصوصی نیز به دلیل اقساط سنگین ماهانه، مشتری آنچنانی ندارند و در ظرفیت فوق‌العاده محدود خرید و فروش می‌شود.
بسیاری از فعالان بازار خرید و فروش وام مسکن معتقدند بیشتر مشتریان به خرید اوراق رسمی‌در فرابورس تمایل دارند و این امر تقاضا برای خرید وام مسکن را در بازار پایین آورده است. مدت زمان زیاد سپرده گذاری و روند دشوار قانونی سند زدن دو مولفه مهمی‌است که می‌توان از آن به عنوان علت رکود موجود در خرید و فروش وام مسکن نام برد.
در کنار اوضاع فعلی حاکم بر بازار خرید و فروش وام، به نظر می‌رسد ابلاغ آئین نامه وام 20 میلیون تومانی مسکن کمی‌روند بازار را تغییر دهد. براساس بسته سیاستی پولی و بانکی جدید آئین‌نامه وام 20 میلیون تومانی مسکن از دو روز گذشته ابلاغ شده است. اما آیا ابلاغ وام جدید 20 میلیون تومانی مسکن می‌تواند رویه بازار غیررسمی ‌خرید و فروش مسکن را تغییر دهد؟بنا شده است وام 20 میلیون تومانی مسکن که به زودی به شعب بانک مسکن ابلاغ می‌شود، با سپرده گذاری 10 میلیون تومانی به مدت یکسال به متقاضیان این وام که واجد شرایط هستند پرداخت شود.

روایت دلالان وام از اوضاع بازارمسکن
اما نشانه‌هایی در بازار مسکن این گمانه را به وجود می‌آورد که ورود وام 20 میلیون تومانی مسکن به بازار، متقاضیان چندانی را به چند دلیل به سمت خود جلب نمی‌کند. اول آنکه به گفته بسیاری از مشاوران خرید و فروش وام، مبلغ وام جدید تفاوت چندانی با وام 18 میلیون تومانی ندارد. بنابراین بسیاری از متقاضیانی که موعد وام 18 میلیون تومانی آن‌ها رسیده است ممکن است به جای ثبت نام برای وام 20 میلیون تومانی، با خرید اوراق دو میلیون تومانی مبلغ وام خود را به رقم وام جدید برسانند.
دوم آنکه علاوه بر این از ابتدای سال جاری متقاضیان وام مسکن به جای سپرده گذاری در بانک یا خرید وام مسکن در بازار غیررسمی ‌به خرید اوراق مسکن روی آورده‌ان